قانون‌اساسی جدید عراق و پیدایش دوبارﮤ کشمکش‌ سیاسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

نظام مستبداﻧﺔ عراقِ دورانِ صدام‌حسین، اقسامِ ناهمسانی‌های جاﻣﻌﺔ عراق را در چرخ‌گوشتِ ایدئولوژیکِ حزب بعث مضمحل کرد؛‌ ولی پیشینه‌ای بر جا گذاشت که به‌محضِ پایان کار وی، خشونت‌های قومی،‌ فرقه‌ای و مذهبی سر برآوردند، گسل‌های جامعه‌شناختی- هویتی عراقی‌ها بر همدیگر غلطیدند و قساوت‌های گوناگون را سبب شدند. نگارنده بر این باور است که یکی از مؤلفه‌های سبب‌سازِ بروز بی‌ثباتی کنونی، شیوﮤ تدوین و تصویب قانون‌ اساسی جدید عراق است. وجود شکاف‌های عمیق قوم‌شناختی، جمعیت‌شناختی،‌ دین‌شناختی و جامعه‌شناختی در عراق، خود‌به‌خود مسبب افزایش خشونت در محیطی شد که ﭘﻴﺸﻴنة فرهنگ دموکراتیک نداشت و ‌بذر خصومت، از پیش، در آن کاشته شده بود. در جاﻣﻌﺔ عراق، ‌به‌دلیل وجود ﭘﻴﺸﻴنة ساختار سیاسی ویژه (چیرگی ‌ارتش، ‌سنی‌ها و حزب بعث) ‌عدم توﺳﻌﺔ جاﻣﻌﺔ مدنی، ‌سیاست‌های کوچ دادن و عربی‌سازی ‌و حاکمیت پدرسالاری نوین حزب بعث،‌ هیچ‌گاه زمینه‌ای مساعد برای رشد نهادهای دموکراتیک پدیدار نشد. روند مهندسی‌گوﻧﺔ تدوین قانون‌اساسی عراق، نیز سبب شد عراقی‌ها، بدون ممارست‌های دموکراتیک، به عرصه‌ای گام بگذارند که از پیش آن‌ را به‌درستی نمی‌شناختند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

New constitution of Iraq and reemergence the political conflict

نویسنده [English]

  • Mohsen Khalili
Associate Professor, Political Science, Ferdowsi University of Mashhad, Iran
چکیده [English]

Events of September the 11 and then US invasion of Iraq resulted in wide formal and substantial alterations in political and security equilibriums of the Middle East. By eliminating Sadam Hussein, US was trying to engineer a new government and power structure in Iraq, within which the nature of a new constitution is considerably important. The author believes that the method of the approval of the new constitution of Iraq is one of the components of the emerging the political instability and intensified violence in the present Iraq. Because there are many ethnological, religious and sociological cross-cuttings and a strong tribalism with growing tendency towards separatism and a relatively strong religious differentiation between Kurds, Shiites and Sunnis in Iraq will turn the new constitution of Iraq into inconsistency and incompatibility.

کلیدواژه‌ها [English]

  • new constitution of Iraq
  • Political conflict
  • process of the ratification of constitution
  • sociological cross-cuttings